ZEKAT VERİLECEK MALLAR

Zekât verilecek malların hükmen veya hakikaten arttırıcı özelliği olması lazımdır. Bir kimsenin zekatla sorumlu olabilmesi için hür, Müslüman olması, akıllı olması gerekir. Borcundan ve asli ihtiyaçları dışında nisap miktarına erişen kimseler dinen zengin sayıldıkları için zekât vermekle mükelleftirler. Bazı alimler buluğ çağını da şart koşmuştur. Zenginliğin asgari sınırı olan “nisab miktarı” Hz. Muhammed s.a.v.  tarafından o dönemdeki şartlar göz önünde bulundurularak şöyle sıralanmıştır. 1- Altın: 80.18 gram veya bunun dengi ticaret malı. 2- 200 dirhem gümüş (561,2 gram) 3- 40 koyun veya keçi. 4- 30 sığır. 5- 5 deve 40 koyun veya keçide birer adet koyun veya keçi, 30 Sığır da bir koyun veya keçi, 5 deve de ise bir koyun veya keçi zekât olarak verilir.   Zekât verilirken yılda bir gün zekât günü olarak belirlenmelidir.  Mesela her yıl 1 ramazan gibi. Yıl içersindeki arış veya eksilmeler önemli değildir. Bir malın zekâtının verilebilmesi için üzerinden bir yılın geçmesi gerekir. Ancak ticaret mallarındaki kalemler çoğaldığında bunların hangisinin bir yılı doldurduğu hangisinin doldurmadığını hesaplamak çok zordur. En iyisi yıllık olarak bir gün belirlenmeli. Ve o gün hesap yapılmalıdır.   Ticaretle iştigal eden kimselerin işyeri veya fabrikalarındaki alet, makine ve arabalarının değerine zekât düşmez. Yıllık gelir hesaplanır. Verilecek borçlar varsa hesaplanır. Asli ihtiyacı için olan kısmı da ayrıldıktan sonra kırkta bir veya yüzde iki buçuk olarak fakirlere verilir. Parça parça verilebileceği gibi toptan da verilebilir. Hepsini aynı zamanda vermek de şart değildir. Verilen malın zekât olduğunu söylemekte şart değildir. Ticaret malı dışında para veya altını olanlar bunları da katıp hesaplayarak zekâtını vermeleri gerekir. Ayrıca arazi mahsullerinden de “öşür” adıyla zekâtını vermek gerekir.  Hiçbir masraf yapılmadan toplanan mahsulden onda bir, emek, gübre, mazot, ilaç, işçi masrafı, sürmek, gibi masrafı olanlar yirmide bir zekât vermeleri gerekir.   Bir yıl dolmadan da yıl içersinde istenirse zekât verilebilir. Ticaret malından zekât vermek isteyen kimse zekâtını para olarak verebileceği gibi sattığı ticaret malının aynısından verebilir. Kuvvetli alacak borçlarında karşı taraf inkâr etmedikçe zekâtlarının verilmesi gerekir. Umut kesilen alacaklar zekât a mahsup edilemez. Ancak gerçekten de sıkıntıda olup borcunu ödemede sıkıntı çekenlere, borcunun bir kısmını veya tamamını zekat a sayabilir.   Arazi mahsullerinden ot ağaç dışında 650 KG üzerinde olursa onlara da öşür (zekâtı) gerekir. Zekât Anne baba dedeye verilmez. Oğul, kız ve bunların çocuklarına zekât verilmez.