Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Gölcük Şubesi Başkanı Çetin Kocatürk, tüketicilerin hakları ve dikkat edilmesi gereken konularla ilgili açıklamalarda bulundu. Başkan Kocatürk, yapmış olduğu açıklamada “Tüketiciler, ürün veya hizmet alımı yapan kişi olup tüketicinin korunması hakkında kanunda yer alan kanuni düzenlemelerle pek çok güvenceye kavuşmuştur. Kanuni hakları ihlal edilen tüketiciler, bu hakkını, satın almış olduğu mal veya hizmetin değerine göre tüketici hakem heyeti veya tüketici mahkemesinde arayabilmektedir” dedi.
‘AYIP GİZLİ İSE SÜRE İKİ YILA ÇIKAR’
Başkan Kocatürk, açıklamasının devamında “Alınan herhangi bir ürün hatalı çıktığı zaman, ilk 15 gün içinde değiştirilmesi, paranın geri verilmesi, ücretsiz tamir edilmesi, ayıbın neden olduğu değer kaybının malın bedelinden indirilmesi talep edilebilir. Eğer ayıp gizli ise ve tüketici de bunu sonradan fark ediyorsa o zaman 15 gün sınırı, 2 yıla çıkar. Ancak, üzerinde özürlü gibi uyarı yazısı bulunan ve ayıplı olduğu bilinerek satın alınan mallar için bu durum geçerli değildir” ifadelerine yer verdi.
‘GARANTİ, ÜRÜNÜN TÜM PARÇALARINI KAPSAR’
Sözlerini sürdüren Başkan Kocatürk, “Tüketicilere sunulan mal ve hizmetlerin ambalajları üzerinde ve kapıya asılan tarifelerde menşei, cins ve fiyat bilgilerinin konulması şarttır. Bundan dolayı etiketi ve tarifesi olmayan ürünlerin satıcıları, yaşanılan yerdeki belediyelere bildirilmelidir. Sanayi malı üreten ya da ithal eden firmalar, ürünleri için en az bir yıl garanti vermek zorundadır. Bu garanti, ürünün tüm parçalarını kapsamak zorundadır. Bazı parçaları garanti dahilinde tutup bazılarını garanti dışı bırakmak mümkün değil. Satıcılar, üreticilerin düzenlediği bu garanti belgesini tüketicilerine de vermek zorundadır. Garanti süresi içinde cihazın onarımı ücretsiz yapılır. Üretici ya da servis, garanti kapsamındaki cihaz için herhangi bir ad altında para talep edemez. Yetkili servis, tamir için bırakılan cihazı en fazla 30 gün içinde onarmak zorundadır. 30 gün sınırı aşıldığı takdirde alıcının, ürünün yenisiyle değiştirilmesini talep etme hakkı vardır. Ayrıca cihaz tamirdeyken geçen zaman da garanti süresine eklenmek zorundadır” dedi.
‘HER İŞLEMİN BELGESİ MUHAFAZA EDİLMELİ’
Açıklamalarına devam eden Başkan Kocatürk, “Garanti kapsamındaki bir cihaz, aynı arızayı iki kez ya da farklı arızaları dört kez peş peşe tekrarlarsa üretici firma, o ürünü ücretsiz değiştirmek zorundadır. Ürünün garanti kapsamı dışına çıkmaması için, yani tüketicinin haklarını kaybetmemesi için sanayi ürünlerinin onarımını mutlaka yetkili servislere yaptırmak gerekiyor. Yetkili servislere yaptırılan her işlemin belgesinin muhafaza edilmesi gerekir. Garanti kapsamındaki bir ürün için nakliye, montaj, servis, bakım ve tamir tamamen ücretsiz olmak zorundadır. Tüketicinin bu tür durumlarda hiçbir bedel ödemesi gerekmez” diye konuştu.
‘SÖZLEŞMEDEKİ FİYAT, HİÇBİR ŞEKİLDE ARTTIRILMAZ’
Taksitli satışlarda tüketicilerin haklarına değinen Başkan Kocatürk, “Satıcı, sözleşmede bildirilen mal ve hizmetin toplam satış fiyatını hiçbir şekilde arttıramaz. Tüketici, taksitle aldığı bir ürün için borçlandığı toplam miktarı veya birden fazla taksiti önceden ödeyebilir. Bu durumda satıcı, ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür. Satıcılar, taksit şartlarını içeren sözleşmenin bir kopyasını alıcıya vermek durumundadır. Yapılan sözleşmede de mal ve hizmetin peşin fiyatı, vadeye göre faiziyle birlikte ödenecek toplam satış fiyatı, peşinat tutarı, ödeme planı, faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve gecikme faiz oranları bulunmalıdır” dedi.
‘GEÇMİŞ TARİHLİ SÖZLEŞMELER İMZALANMAMALIDIR’
Kapıdan pazarlamalarda tüketicilerin hakları konusunda da bilgiler veren Başkan Kocatürk, “Kapıdan kapıya pazarlama yapan kuruluşlardan satın alınan ürünlerin yedi gün deneme ve kıyaslama süresi vardır. Tüketiciler, bu süre içinde ürünü satın almaktan vazgeçerse onların noter aracılığıyla satıcıya bir ihtarname göndermesi gerekir. Satıcı da aldığı peşinatı ve imzalattığı senetleri iade etmek zorundadır. Yedi gün içerisinde firmaya ihtarname çekmeyen alıcılar, ürünü kabul etmiş sayılır. Bu nedenle sözleşme üzerindeki tarihe çok dikkat edilmeli, geçmiş tarihli sözleşmeler imzalanmamalıdır” ifadelerini kullandı.
‘SÖZLEŞMENİN KOPYASI MUTLAKA ALINMALI’
Başkan Kocatürk, tüketici kredilerine dair haklar konusunda da bilgi verdi ve “Banka ya da finans kuruluşlarından alınan tüketici kredisinde, sözleşmenin bir kopyası mutlaka alınmalıdır. Sözleşmede yer alan şartlar, müşteri aleyhine hiçbir şekilde değiştirilemez. Örnek olarak, sözleşmede yer almadığı müddetçe faiz oranları, herhangi bir sebeple kesinlikle artırılamaz. Alıcılar, borcun tamamını ya da bir kısmını önceden ödemek isterse banka ya da finans kurumu, gerekli faiz ve komisyon indirimini yapmak zorundadır. Kampanyalı satışlarda da satıcılar, kampanya yöntemi ile sattığı malı zamanında teslim etmek zorundadır. Ek para talebinde bulunamaz ve taahhüt ettiği mal veya daha üst modeli dışında başka bir ürün veremez” dedi.
‘SATIŞA SUNULAN ÜRÜNLER, KULLANICININ YAŞAMINA ZARAR VERMEMELİ’
Evrensel tüketici haklarına değinen Başkan Kocatürk, “Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesi’ne göre dokuz tane temel ve evrensel tüketici hakkı mevcuttur. Bunlardan biri, temel ihtiyaçların karşılanması hakkıdır. Her tüketici barınma, haberleşme, ulaşım gibi en temel ihtiyaçların karşılanmasını talep etmek hakkına sahiptir. İkincisi, sağlık ve güvenlik hakkıdır. Satışa sunulmuş olan her türlü mal ya da hizmetin, kullanıcının yaşamına ve sağlığına zarar vermeyecek durumda olması gerekir. Üçüncüsü, bilgi edinme hakkıdır. Tüketicinin mal ya da hizmeti alırken gerekli bilgilere ulaşımının sağlanması ve yanıltıcı reklam ya da etiketten korunması gerekir. Bir diğeri, eğitilme hakkıdır. Tüketicinin haklarını koruyabilmesi için eğitim kurumlarında, bu konuda eğitilmesi gerekir” dedi.
‘SATIŞ SONRASI HER TÜRLÜ DESTEK TÜKETİCİYE ULAŞTIRILMALI’
Sözlerine devam eden Başkan Kocatürk, “Tüketicinin, zararların giderilmesi hakkı da var. Satın alınan mal ya da hizmetten kaynaklı olarak tüketicinin uğradığı zarar giderilmeli, alınan mal ya da hizmet yeniden tüketiciye ulaştırılmalıdır. Bir diğer hak, ekonomik çıkarların korunması hakkıdır. Tüketiciye ürün kıyaslaması yapacak kadar mal ve hizmetin en uygun fiyatlarla sunulması, satış sonrası ise her türlü teknik desteğin tüketiciye ulaştırılması gerekir. Bir sonraki hak, seçme hakkıdır. Uygun kalite ve fiyatlarda mal ya da hizmetlerin tüketiciye sunulması ve tüketicilerin bu ürün ya da hizmete istedikleri zaman ulaşabilmesi gerekir. Temsil edilme, örgütlenme, sesini duyurma hakkı; tüketicilerin bu haklarını koruyabilmesi ve mağduriyetlerini giderilmesi adına ekonomik ve siyasi politikaların dikkate alınması gerekir. Son olarak sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı bulunuyor. Sağlık koşullarına uygun bir çevrenin oluşumu için doğal kaynakların uygun kullanılması gerekir” dedi.
‘ALDIĞIMIZ ÜRÜNDE HİÇBİR AYIBIN BULUNMAMASI GEREKİR’
Başkan Kocatürk, sözlerinin sonunda dikkat edilmesi gereken durumlar ve tüketici hakem heyetine başvuru konusuna değindi ve “Aldığımız bir ürünü, satın aldıktan sonra değiştirme hakkına sahibiz. Ancak burada dikkat edilen önemli hususlardan birincisi, aldığınız ürünü kullanmamak, ikincisi de ürün iade süresini geçirmemek olacaktır. Diyelim bir ürün aldık ve ürün arızalandı. Bu ürünün garantiye gitmesini beklemeden doğrudan, aldığımız ürünü değiştirme hakkına sahibiz. Satın aldığımız ürünlerde bizlere sunulan içeriklerin tümünün üründe bulunmasını isteme hakkına sahibiz. Aldığımız üründe hiçbir ayıbın bulunmaması gerekir. Herhangi bir ürünü satın aldığımızda, eğer satıcı ile sözleşme yapmadıysak satıcı ile ürün hakkında yaptığımız her konuşma, sözleşme hükmünde sayılır. Aldığımız ürünün satıcısını ya da firmayı şikayet etmek için tüketici hakem heyetine başvurabiliriz. Tüketici hakları şikayet hakkımızı kullanmak için tüketici mahkemesine ya da tüketici hakları telefon numarası ile şikayette bulunabiliriz. Bulunduğumuz şikayetin, hakem heyeti tarafından incelemesi yapılır ve firmaya gerekli kontroller gerçekleşir” dedi.