KURBAN BAYRAMI ÖNCESİ YENİ BİR HASTALIKLI İTHAL ET SKANDALI KAPIMIZDA MI?

Söz konusu hayvanların, hayvan giriş ve çıkışının salgın hastalık nedeniyle yasak olduğu bölgeden ithal edildiği iddia edildi. İddia  üzerine, Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünün  gerçekleştirdiği kontrol sırasında Türkiye’ye getirilen 2 bin 939 hayvan için sunulan veteriner sağlık sertifikalarının ‘sahte’ olduğu ortaya çıktı. Olayın gündeme gelmesiyle birlikte Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, “Hayvanlara el koyduk, her türlü kan alındı, 21 günlük karantina süresi devam ediyor. Sağlıklıysa hayvanları Türkiye'ye ithal  edip millileştiriyorsunuz, sağlıklı değilse de itlaf ediyorsunuz. Normal şartlarda İspanya’dan alınarak Lübnan için yola çıkmış ama evrakta bir sahtekarlık yapılarak Türkiye’ye sokulmak istenmiş.” açıklamasında bulundu. Bakan Paldemirli sahte sağlık sertifikalı hayvanların karantinaya alındığını açıklarken, Bakanlığın ve şirketin yapmış oldukları açıklamalar kafaları karıştırıyor. 2 bin 939 büyükbaş canlı besi hayvanının şu anki akıbeti  hala belli değil. Sahte sağlık sertifikası ile ülkeye sokulan ve akibeti hala belli  olmayan canlı besi hayvanlarının insan tüketimine sunulup sunulmadığı ile ilgili ciddi kaygılarımız var. İTHALAT ARTARKEN KIMIZI ET ÜRETİMİ AZALIYOR 2018 Tarım ve Hayvancılık Verileri’ne göre Sığır İthalatında Avrupa  lideri, dünyada ise ikinciyiz. Türkiye yılın ilk 8 aylık döneminde 1.4  milyon baş canlı hayvan ve 46 bin ton et ithal etti. Sığır ithalatında Avrupa lideri, dünyada ikinciliğini sürdürdü.  Et ve Süt Kurumu 2018 Sektör Değerlendirme Raporu’na göre:“Canlı hayvan ithalatlarının çoğunluğunu büyükbaş oluşturmaktadır. 2010 yılından itibaren besilik ve kasaplık hayvan ithalatı yapılmaya başlanmıştır. “2018 yılında bir önceki yıla göre; kilogram bazında toplam canlı hayvan ithalatı yüzde 54, büyükbaş hayvan ithalatı yüzde 53, küçükbaş hayvan ithalatı ise yüzde 68 artmıştır. Büyükbaş hayvan ithalatındaki artış daha çok besilik ithalatından kaynaklı olup büyükbaş için yüzde 78 olarak gerçekleşmiştir. Kasaplık ithalatı büyükbaş için yüzde 31 artmıştır.” Ülkemizde et ithalatı artarken ne yazık ki kırmızı et üretimi azalıyor.  Özellikle küçükbaş hayvan etindeki düşüş dikkat çekici. Rapora göre, 2018 yılı toplam et üretiminde kırmızı etin payı yüzde 33,4 oldu. 2018 yılında kırmızı et üretimi 1milyon 118 bin tonla bir önceki yıla göre yüzde 0.7 azaldı. Son 2 yıldır kırmızı et üretimindeki düşüş devam ediyor. 2016 yılında 1 milyon 173 bin 42 ton olan kırmızı et üretimi,  2017’de 1 milyon 126 bin 404 tona ve 2018’de ise 1 milyon 118 bin 695 tona geriledi. İTHALATA 1.7 MİLYAR DOLAR ÖDENDİ Türkiye 2018 yılında, toplamda 1 milyon 460 bin 563 büyükbaş ve 426 bin 507 küçükbaş olmak üzere 1 milyon 886 bin 70 baş canlı hayvan ithal etti. Bu ithalat için ödenen toplam döviz 1 milyar 754 milyon 531 bin 892 dolar. SONUÇ OLARAK Yaşanan bu son olay, ülkemize ithal edilen hayvanlarda yapılması gereken hayvan sağlığı muayenelerinin etkin olarak yapılmadığını bir kez daha  göstermektedir. Kamuoyunun bilgi edinme hakkı çerçevesinde, konunun muhatabı olan Tarım ve Orman Bakanlığı kamuoyunda oluşan kaygıları gidermek için konuyla  ilgili belirsizliği ortadan kaldırmalı ve şu soruların cevabını kamuoyuyla paylaşmalıdır: Bu hayvanlar özellikle çocuklar, yaşlılar ve hastalar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek bir hastalık taşıyor mu? Hastalık taşıdığı için mi sahte sağlık sertifikası düzenlenmiştir? Sahte sertifika ile hayvanlar ithal edilip gümrüğümüze kadar nasıl gelebildi ve ülke içine nasıl girebildi? Sağlık sertifikalarının sahte olduğunun bakan tarafından dahi açıklanmasına rağmen, ithalatı yapan firma hayvanların üreticilere dağıtıldığını nasıl duyurabiliyor? Kurbanlık olarak getirildiği söylenen bu hayvanların vatandaşlarımıza  satışı yapılmış mıdır? Bu hayvanlar şu an nerede? Canlı hayvan ithalatı ülkemizin kırmızı et ihtiyacını karşılamanın çözümü olarak düşünülmemelidir. Bunun için orta ve uzun vadeli programlarla yerli üretimin geliştirilmesi ve teşvik edilmesi gerekir. Canlı hayvan ithalatında yürürlükte olan mevzuat yeniden revize edilerek  ülkeye giren canlı hayvanların kontrolleri sıkılaştırılmalıdır. Yeterli alt yapısı bulunmayan şirketlere ithalat yetkisi verilmemelidir.  Hastalıklı hayvanların ithalatında sorumluluğu olan şirketlere caydırıcı  yaptırımlar uygulanmalıdır. Sorumluluğu olan yetkililer derhal istifa etmeli, sorumlular hakkında soruşturma açılmalı ve sonuçları kamuoyuyla  paylaşılmalıdır. 30.07.2019 TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Kocaeli Temsilcisi Sema KOPAL