Adalet, her şeyi layık olduğu yere koymak, doğru hüküm vermek haksızlıktan sakınmaktır. Adaletin zıddı zulüm, haksızlık, adam kayırmak gibi kötü davranışlardır. Hz. Adem’den son Peygamber Hz.Muhammed (sav)’e kadar gelen bütün peygamberler hak ve adalet anlayışını insanlara tebliğ etmek için gönderilmişlerdir. Yer yüzünde ilahi adalete uyulduğu sürece insanlar arasında huzur, barış ve sevgi hakim olmuş, ilahi adalet ölçülerine uyulmadığı dönemlerde ise zulüm, kan, göz yaşı ve haksızlık hakim olmuştur. İslam, hak ve adalet anlayışı üzerinde yükselen bir dindir. İslam dininde adalet denince din, dil, ırk, cinsiyet ve ülke farkı gözet¬meden insanlara, insan olarak yaratıldıkları için eşit davranmak ve Allah’ın insana doğuştan verdiği can, mal, akıl, namus ve din gibi insan için hayati önem arzeden hakları korumak akla gelir. Kahraman ecdadımız tarihte bu anlayışla hareket ettiği için asırlarca farklı kültür ve farklı ırklara mensup milyonlarca insanın kardeşçe, huzur içinde bir arada yaşamalarını sağlamıştır. Nezaman ki hak ve adalet anlayışından ayrılmalar başlamış işte o zaman zulüm ve haksızlıklar, bölünüp parçalanmalar başlamıştır.
Kur’an-ı Kerim’in üzerinde durduğu en önemli konulardan biri de adalettir. Adalet bütün kötülüklerin ve haksızlıkların en önemli ilacıdır. Sizlere konuyla ilgili birkaç ayetin mealini sunmak istiyorum. “Ey iman edenler! Kendinizi ana babanız ve yakınlarınızın aleyhine de olsa Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta tutan kişiler olun (menfaatiniz ve yakınlarınızın hatırı için doğruluktan ayrılıp yalançı şahitliği yapmayınız. Zira Allah’ın belası ve laneti yalancılar üzerinedir.“ [1] „Ey iman edenler! Allah için hakkı titizlikle ayakta tutan ve adaletle şahitlik eden kimseler olun. Bir topluma olan kin ve nefretiniz sizi asla onlara karşı adaletsizliğe sevketmesin.“ [2] “Allah size mutlaka emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder.“ [3]
Adalet bütün güzelliklerin ve faziletlerin kaynağıdır. Adalet gözetilirken duygusal davranılmamalı, merhamet duygusu adaletsizliği getirmemeli. Kendi eş,dost akraba aleyhine dahi olsa adil bir şekilde hüküm verilmelidir. Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) adaletin herkes için olduğunu adaletsiz bir hakimiyetin uzun sürmeyeceğini şu örnekle tüm insanlığa göstermiştir. Mahsunoğulları kabilesinden bir kadın hırsızlık yapmıştı. Cezanın tatbik edilmemesi için Üsame bin Zeyd aracı kılınmış. Üsame durumu Peygamberimize söyleyince Peygamberimizin yüzü renkten renge girmiş ve şöyle buyurmuştu: “Ey Üsame, sizden evvelkilerin helak olmalarının sebebi: zengin ve soylu birisi hırsızlık yaptığında, bir suç işlediğinde onu bırakırlar, zayıf ve gariban birisi suç işlediğinde ise ona ceza verirlerdi. Allah’a yemin ederim ki eğer Muhammed’in kızı Fatıma da suç işlese aynı cezayı verirdim.“ [4]
İşte bu prensip ve bu ruhla koca İslam devleti vücut bulmuş, bu adalet anlayışıyla insanlar akın akın islamı kabul etmişlerdir.
İslamda adalet hayatın her alanında gösterilmelidir. Savaşta adalet, barışta adalet, nimetlerin paylaşımında adalet, ölçü ve tartıda adalet, söz söylerken adalet, çalışmada ve ücrette adalet, çocuklar arasındaki sevgi ve mal paylaşımında adalet, eşimize karşı adalet, komşularımıza karşı adalet, kısaca her zaman her yerde adalet. Hatta İslam ibadette dahi adaleti tavsiye ediyor. Nefsimizin ve bedenimizin bizde hakkı olduğunu beyan ediyor. Hülasa adalet, kâinatın düzeni, bir devletin bekası, ailenin ve toplumun huzuru, dünyanın saadeti, müminlerin ise ahirette huzur ve mutluluğudur. İnsanlık için hava su ve güneş kadar önemli olan adalet anlayışının evimizde, işimizde ve yaşadığımız dünyada yeniden hakim olması temennisiyle hutbeme son veriyorum.
“Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayasızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.“
Nahl suresi, ayet 90
Cumanız mübarek olsun. Mekkeden selamlar
1-Nisa 135
2-Maide 8
3-Nisa 58
4-Buhari Hudud 11