Herkese Merhaba, Birçok teknolojik üründe, evlerimizin sokaklarımızın meydanlarımızın  aydınlatmasında, izlediğimiz ekranlarda, (hatta o ekranların kumandalarında) kısacası artık hayatımızın tamda orta yerinde bulunan “LED” nedir? “LED” yani uzun adıyla Light Emitting Diode. Teknik olarak tarifi, akımın sadece tek bir yönden geçmesini sağlayan iki bacağı bulunan, yarı iletken bir diyottur. “LED” 1907 yılında İngiliz mühendislerin yaptığı bir çalışma sırasında tesadüfen keşfedilmiş. Kristal bir dedektörle yapılan deney sırasında krsitalin belli bölgelerine enerji uyguladıklarında zayıf, bazen kızılötesine varan bir ışığın ortaya çıktığını görmüşler. Sonrasında 1920 li yıllarda Sovyet Rusya’sında geliştirilmiş, 1962 yılında Amerika tarafından seri üretime geçilmiş.  Fakat bu arada seri üretimden önce Oleg Vladimirovich tarafından radyo alıcılarındaki bu diyotların ışık yaydığı fark edilmiş ve o yıllarda Sovyet Rusya gazetelerinde LED ışığı hakkındaki buluşlar yayınlanmış. Peki LED nasıl çalışır? Nasıl ışık üretir? Biraz teknik bir anlatım olacak ama, burada belirtmekte fayda var. LED’ler bir adaptör vb. enerji kaynağı ile beslenerek, anot uçtan katot uca doğru tek yönlü bir akımın geçirilmesiyle  ışık üreten yarı iletken bir maddedir. LED’lerin maksimum kapasitede çalışabilmesini sağlamak için LED sürücüler ile akım ve gerilim uygulanması gerekir. LED’ler, gerilim aralığı ve akımına göre, sürüş frekansına göre, verimine göre, güç faktörüne göre, toplam harmonik distorsiyonuna ve titreşim oranına göre birbirinden ayrılır. Sahip olmaları gereken standart özellikler maliyet, performans ve kullanım alanlarına göre değişkenlik göstermekte olup karakteristik özellikleri de bu yönde değişir. LED Çeiştleri Nelerdir? Tabii ki her üründe olduğu gibi LED’lerde de belirli çeşitler vardır. Bu çeşitler kendi aralarında ayrı olarak sınıflandırılır. Her çeşidin kendine has bir özelliği ve kendine has verimleri vardır. Kimi çeşit daha az elektrik tüketirken, kimi çeşit daha fazla elektrik tüketimi yapar. Her çeşidin kendine özgü renkleri ve akım gücü vardır. Infrared (Kızılötesi) LED Yazımın başlarında, ilk bulunan LED’in zayıf kızılötesi bir ışık yaydığını belirtmiştim. Bildiğiniz gibi bizim gözlerimiz kızılötesi ışığı algılayamaz. Dolayısıyla bu tür LED ışığı aydınlatmada değil, çoğunlukla endüstride makinelerde, kumandalarda, güvenlik sistemlerinde, güvenlik kameralarında kullanılmaktadır. RGB LED Bu tip LED ler kırmızı, mavi ve yeşil ışık saçar. Bu renkler birbiriyle birleştiğinde bütün renkleri oluşturduğu için aslında her renkten seçeneği vardır diyebiliriz. Şerit LED Bu LED’ler akım denetleyicisine sahiptir yani belirli bir akımın daha yukarısına çıkmaz. Dolayısıyla çoğunlukla adaptörle,  akülerle kullanılmaktadır. Şerit LED denmesinin sebebi, ince ve uzun bir şeridi andırmasından dolayıdır. Power LED Saydıklarımız arasından en güçlü tür Power LED’dir. Dolayısıyla çoğunlukla meydan, bina gibi büyük aydınlatma projelerinde kullanılmaktadır. Diğer LED lere kıyasla daha çok enerji tükettiğinden  fazla ısınır, bu türün kendine has bir soğutma sistemi de vardır. Ayrıca diğer LED’lerden daha pahalıdır diyebiliriz. SMD LED Bu tür LED ler, saydıklarımız arasında en küçük boyuta sahip olan LED türüdür. Boyutundan dolayı çiplerin üzerindeki sensörlerde, LED ekranlarda kullanılmaktadır. COB LED Bu LED çeşidi ise bize güçlü bir ışıklandırma özelliği sunar. Yuvarlak görünüşte olur ve çoğunlukla projeksiyon cihazlarında ışığı yayan LED olarak kullanılmaktadır. LED ve Enerji tasarrufu; Pratikte günlük hayatta bizi en çok ilgilendiren tarafıda bu dur LED teknolojisinin.LED aydınlatma sistemleri,  normal ampullere kıyasla biraz değil,  çok çok daha az enerji tüketir.  Çünkü LED lambalar 90 daha az enerji harcayıp, daha fazla ışık üretirler; bu sayede enerji tasarrufu elde edilmesine yardımcı olurlar.  Bir evdeki yada işyerindeki  tüm ampulleri LED lamba ile değiştirerek ay sonunda gelen elektrik faturasından 30, 40 lara varan tasarruf sağlamak mümkündür.  Aynı zamanda LED lambalar A+ veya A++ enerji sınıfı etiketine sahiptir. Yani, bir LED lamba, satın alındığı andan itibaren elektrik faturasını azaltmaya ve dolayısıyla tasarrufa yardımcı olur. Fakat burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var. Birçok kişi bir ampulün watt gücü (W) ne kadar yüksek ise, o ampulün daha parlak olacağını düşünür.    Fakat watt gücü bir ampulün sadece ne kadar güç tükettiğini anlatır. Bir ampulün parlaklığı aslında lümen (lm) cinsinden ölçülür.  Şeffaf ampullerin daha parlak ışık vermesi için içlerindeki telin ısınması gerekir; fakat LED lambalarda böyle bir gereklilik yoktur. LED lambalar, çok daha düşük bir watt tüketerek klasik bir ampulle aynı parlaklığı (lümen cinsinden) sağlar.  Örneğin 60 watt’lık bir şeffaf ampul 10 watt’lık bir şeffaf ampule göre daha parlaktır ancak, 9 watt’lık LED lambadan daha az parlaklığa sahiptir. 2 adet lambanın hangisinin daha parlak olduğunu anlamak için watt değil lümen değerine bakılmalıdır. Lümen değeri daha büyük olan lamba her zaman daha parlak yanacaktır.   Ve LED’le alakalı bir başka önemli konu, Sağlığa zararı varmıdır? Çoluğumuzun çocuğumuzun odasında, yaşam alanlarımızda kullanıyoruz, kanserojen vb. bir etkisi varmı? Cevap: Hayır, bazı idaaların ve şehir efsanelerinin aksine, LED lambalar sağlığa zararlı değildir.  LED lambaların içi çevre dostu teknoloji ile donatılmıştır. İçinde tasarruflu ampul veya floresan gibi civa yada herhangi bir gaz, doğayı kirleten ve insan sağlığına zararlı bir madde içermez. Aydınlatma için kullanılan bir LED lamba, gözle görülemeyen morötesi ve kızılötesi gibi ışınlar yaymaz; bu nedenle göze zararlı değildir.  LED lambalar kırpışmalara ve titreşimlere sebep olmaz.   Kalın Sağlıcakla.